KAVRAM ÖĞRETİMİ

AHMET KELEŞOĞLU EĞİTİM FAKÜLTESİ BİLGİSAYAR VE ÖĞRETİM TEKNOLOJİLERİ EĞİTİMİ

KAVRAM ÖĞRETİMİ

Kavramlar, belli başlı soyutlamalardır. Tümüyle soyut bir içeriğin öğrenilmesi oldukça zordur. Bu nedenle kavramları bir dereceye kadar “somutlaştırma” gayretleri olmuştur. Bu amaçla kavram öğretiminde kullanılabilecek grafik materyaller geliştirilmiştir. Bu tür materyallerde bir konu, olay veya olgunun ana düşünceleri ya da ana kavramları saptanmakla kalınmamakta; ayrıca, onlar arasındaki ilişkiler, düşünce örüntüleri ve bunları nasıl bir araya geldiği de keşfedilmektedir. Anlam Çözümleme Tabloları (AÇT), Kavram Ağları (KA) ve Kavram Haritaları (KH) bunların en başlıcalarıdır.

KAVRAM HARİTALARI

Joseph NOVAK tarafından geliştirilmiş, öğrenilecek kavramların ve kavramlar arası ilişkilerin görselleştirildiği şemalardır. Kavram haritaları tek bir kavramın diğer kavramlarla olan ilişkisini gösteren somut grafiklerdir. Kavram haritaları grup çalışması değil bireysel çalışma yöntemidir.

AVANTAJLARI;

·         Analitik ve semantik düşünmeyi sağlar.

·         Sistematik sınıflama yapmayı sağlar.

·         Öğretimin her kademesinde kullanılır.

·         Ön bilgilerle yeni kavramların bütünleştirilmesini sağlar.(Anlamlı Öğrenme)

·         Dersin her aşamasında farklı amaçlarla kullanılır. Dersin girişinde ön organize edici olarak, dersin gelişim kısmında öğretim materyali olarak, dersin sonuç kısmında ise hem özet hem de değerlendirme yapmak için kullanılabilir.

·         Kavramların öğretimini, anlaşılmasını ve görsel hafıza yoluyla belleğe daha kolay ve uzun süreli kaydedilmesini sağlar.

·         Kavramlar arası bağ kurmayı sağlar.

·         Öğrencinin, öğretimin amacını anlayıp anlamadığını kontrol etmeye olanak verir.

·         Kavram yanılgılarının belirlenmesine ve giderilmesine yardım eder.

·         Daha çok dersin giriş bölümünde kullanılsa bile dersin her aşamasında kullanılabilir.

·         Olgu ve örnekleri somutlaştırmada kullanılmaz. Görsellik sağlayarak açıklık ilkesini devreye sokar.

DEZAVANTAJLARI;

·         Metinde geçen kelimelerden kavram olanları belirleme

·         Kavramları genelden özele sıralama

·         Çapraz bağlantıları oluşturma

·         Kavram haritası oluşturmanın çok zaman alması

KAVRAM HARİTASI TÜRLERİ

En yaygın olarak kullanılan kavram haritaları türleri şunlardır;

1.Örümcek Ağı Kavram Haritası:

 Örümcek ağı kavram haritası, merkezi kavramın, haritanın ortasına yerleştirilmesi ve kavramların onunla bağlanması yoluyla organize edilir.

2.Balık Kılçığı Haritası:

Karmaşık bir olayın nedenlerini ve sonuçlarını ortaya koymak için  kullanılır. Kılçığın üst tarafında olaylar, alt tarafında da olayların nedenleri  gösterilir. Bir bakıma olayların neden sonuç ilişkileri kurulmuş olur.

Balık kılçığı diyagramı güçlü, çok yönlü ve nitelikli bir araçtır.

Balık kılçığı yönteminin 3 temel faydası olduğu söylenebilir:

• Belirlenen problemle ilgili açık tartışmaya olanak sağlar.
• Bir problemi oluşturan birçok nedenin görülmesini ve anlaşılmasını sağlar.
• Çalışan katılımı bütün düzeylerde olacağı için takım içinde daha iyi iletişim sağlar.

3.Sınıflama Haritası:

Bütünü genelden özele doğru mantıklı panolara ayıran şemadır.

4.Olaylar Zinciri Dizinleri:

Herhangi bir kavramın aşamalarının, bir işlemin basamaklarını, olayların sırasını ve sonuçlarını açıklamak için kullanılır.